„Empuzjon” Olga Tokarczuk

Nie mam już chęci pisać recenzji każdej przeczytanej książki - zbyt dużo ich; a pisanie recenzji nie jest nawet w połowie tak przyjemne, jak czytanie. Ale… właśnie skończyłam „Empuzjon” Tokarczuk i muszę, po prostu muszę dać wyraz zachwytowi. Warsztat Tokarczuk, plastyczność jej języka, doskonałość kreowania świata… od pierwszej linijki byłam tam całą sobą. (Dała radę wywołać nawet u mnie tęsknotę za tamtą rzeczywistością - choć wiem, że nie była najlepsza, szczególnie dla kobiet, ale coś jest w tamtej epoce, co poprzez słowa takie jak u niej wabi mnie i nęci; świat sprzed ery komputerów i telefonów, świat kontaktów ludzkich twarzą w twarz; świat bez pośpiechu, w spokoju i ciszy. Ale to temat na inną notkę). 

Młody człowiek chory na gruźlicę przybywa do uzdrowiska… To już było, powiecie, u Manna? No, ale to tylko kanwa, na której Tokarczuk wysnuwa absolutnie swoją własną opowieść; dużo bardziej aktualną, niż można by na podstawie pierwszych stron przypuszczać. (Och, jaka szkoda, że Mann nie może przeczytać jej książki). Bywa dziwno i straszno, a zupełnie zwyczajnie zarazem; bywa filozoficznie i zębozgrzytniczo (przy dyskusjach na temat kobiet); ale jest smacznie. Cały czas smakowicie. Tak, że och. 

Zazdroszczę. Chciałabym umieć TAK pisać. Plastyczność opisów; smaki, zapachy (nie czytajcie tej książki na głodno!), widoki. Kwintesencja apetyczności, zaiste. Chapeau bas, Pani Olgo. 

A poza tym - takie tam drobiazgi. Obsesja z byciem podglądanym, np. przez dziurkę od klucza, skłoniła mnie do refleksji. Podróżujemy dużo, śpimy w różnych miejscach… a jakoś nigdy nie przyszło mi do głowy, że ktoś może/chciałby/że powinnam się tego obawiać. A powinnam? Z ciekawości - Wy się obawiacie? 

(Choć nawet czytałam ostatnio książkę o mężczyźnie, który wraz z żoną stworzył w swoim motelu pokój do voyeurowania. „Zapiski podglądacza” G. Talese, można, nie trzeba). U Tokarczuk oczywiście ta obsesja, jak się okazuje, ma swoje bardzo solidne powody. 

Kocham bażanci dystans głównego bohatera i głównego bohatera za bażanci dystans. 

Rozbawiło mnie nieco opisywanie gór dolnośląskich w taki sposób, jakby ich piękno i niebezpieczeństwo zarazem tyczyły się Alp czy Gór Skalistych, a przecież to bardziej wzgórza niż góry… ale domniemywam, że jest w tym miłość autorki do tamtej okolicy. (Byłam tam kiedyś, nie raz; ale prawda, że wiele lat temu. Teraz, po „Empuzjonie”, pewnie przy okazji wrócę. Pewnie nie tylko ja).

Przypomniała mi o tym, że słowo „blik” ma przecież inne znaczenia niż tylko kod do płatności.

I co więcej mam Wam powiedzieć? Może tylko to, że nie rozumiem, czemu nie podeszły mi wcześniejsze książki Tokarczuk. Muszę do nich wrócić, bo teraz wydaje mi się to niemożliwe.